Het tweede deel dezer theologische Encyclopaedie behandelt, in Hoofdstuk II der tweede afdeeling, het Principium Theologiae uitvoeriger dan het gewone kader der Encyclopaedie gedoogt.

Alleen aan de bespreking van dit Principium Theologiae zijn de blz. 294-518 gewijd.

Dat hieruit zekere onevenredigheid geboren werd, mag niet verheeld.

Ware schrijver dezes dan ook zoo gelukkig geweest, reeds naar zijn „Dogmatiek" te kunnen verwijzen, zoo zou de behandeling van dit onderwerp merkelijk korter zijn uitgevallen, en veel als Lehnsatz uit die „Dogmatiek" zijn overgenomen, wat thans toelichting en nader betoog vereischte.

Nu echter zijn „Dogmatiek" wel in college-dictaten de pers verliet, maar nog niet op de markt is, schoot hem niet anders over, dan in zijn Encyclopaedie een gedeelte van het betoog te voeren, dat anders in den locus de S. Scriptura thuis hoort.

Het min juiste, dat hierdoor in de uitvoering ontstond, laat hij zich liever ten laste komen, dan dat het inzicht in zijn bedoeling bleef afgesneden.

Hoe hoog hij toch de frissche golving van het mystieke leven waardeert, die thans zelfs bij de verst afgewekene richting valt waar te nemen, toch kan uit de mystiek, zonder meer, nooit een Theologie worden opgebouwd.

De Theologie heeft nooit anders geleefd noch gebloeid dan op den wortel van haar eigen principium; en dit principium kan niet buiten de Heilige Schrift worden gezocht, of zijn karakter als principium voor het bewuste leven der Kerk gaat te loor. |vi|

Met nadruk moest daarom op de aloude leer van het Principium Theologiae worden teruggegaan. Niet om dit eenvoudig uit de oude Theologie over te nemen; maar om het door nadere ontwikkeling in te sluiten in de vormen van ons hedendaagsch bewustzijn.

In hoeverre deze Encyclopaedie hierin geslaagd is, sta aan anderer oordeel.

Ons zal het reeds stoffe tot dank zijn, indien deze uiteenzetting van het Principium Theologiae er iets toe mag bijdragen, om aan onze Gereformeerde theologen weer grond onder de voeten te geven.

Amsterdam, 1 Mei 1894.